K-9 Eğitimi: Koruma, bodyguard, narkotik, bomba, asayiş, iz takibi ve diğer askeri ve polis köpeği eğitimlerini konu alır.
Pek çok kişi K-9 terimini Alman Çoban Köpeği ile karıştırmaktadır. Bu son derece yanlıştır. Hollywood sinemasının yapımı ünlü K-9 filminde "James Belushi" ile birlikte onun zeki ve cesur narkotik köpeğini oynayan "Jerry Lee" adlı köpek bir Alman Çoban Köpeğidir. Bu nedenle köpek severler filmin verdiği imaj ile K-9 adını bu ırkın adı olarak anmaktadır. Hatta bu ırka sahip olmak isteyen kişiler, satıcı tarafından kendilerine siyah veya kahverengi bir Alman Çobanı yavrusu getirdiği zaman, alıcı bu yavruların K-9 olmadığını belirterek başka yavru gösterilmesini ister.
Gerçekte K-9 bir kelime oyunudur. İngilizcede “canine” köpekgillere ait, köpek, köpek ve benzeri hayvanlarla ilgili manalarına gelmektedir. Okunuşu ise “keynayn” şeklindedir. K9 kelimesi de İngilizcede keynayn (K-key, 9-nayn) olarak okunur. Amerika’da ve daha sonra da dünyada bu kelime eğitimli polis köpeği olarak kabullenilmiştir.
Artık K9 denilince temel itaat ( sevk kayışı ile birlikte sahibinin otur, yat, izle, kal, gel, bekle ve sürün komutlarına uyması ), ileri itaat ( temel itaat eğitimindeki komutları sevk kayışsız olarak yapması ) ve saldırı ve koruma eğitimi almış köpekler anlaşılmaktadır.
K9 köpeği olarak kullanılan köpek ırkları : Burada konuyu ikiye ayırmakta fayda vardır. Birincisi asayiş ve koruma görevi yapacak K9 köpekleri diğeri arama görevi yapacak olanlar. Asayiş Köpeği olarak kullanılacak köpeklerde şu özelliklere dikkat edilmelidir:
1.Vücut Ölçüleri :
Asayiş görevi yapacak köpek ırkları öncelikle vücut olarak ne çok iri ne de küçük olmalıdır. Bu iş için en ideal köpekler 25 – 50 kg. arasındaki köpek ırklarıdır. Çünkü ağır köpek hantal olur, dar yerlerden geçmesi gerektiğinde zorlanır, zaptetmesi daha zordur. Ayrıca iri ırklarda kalça displazisi riski daha yüksektir. Minik köpeklerin ise caydırıcılığı olmadığından tercih edilmez. Buna göre dünyada ve Türkiye’de Asayiş K9 köpeği olarak kullanılan başlıca ırklar şunlardır:
• Alman Çoban Köpeği
• Doberman
• Rottweiller
• Dev Snautzer
• Belçika Çoban Köpeği
• Belçika Malinois
• Boxer
2.İtaat Kapasitesi :
Bu görevde kullanılacak köpekler yüksek itaat etme kapasitesine sahip olmalıdır. Bu tür görevde itaatsiz köpekler ya da itaat eğitimini tamamlayamayan köpekler asla kullanılamazlar. Bu nedenle Kangal, Sibirya Kurdu, Alaska Malamutu, Pitbull gibi köpeklerin itaat eğitimi almakta zorlandıkları için bu görevlerde kullanılması uygun değildir.
3.Genel Görünüş:
K9 denilince insanların aklına iyi eğitilmiş, güzel görünümlü köpekler gelmektedir ve bu da insanlarda bir saygınlık ve ciddiyet uyandırmaktadır. Yukarıdaki özelliklerden birisi eksik olursa insanlarda oluşan bu düşünce tersine dönebilir. Yani K9 olarak getirilen bir köpek emirlere itaat etmiyor ve sahibini dinlemiyor ise bunu gören insanların o köpeğe ve sahibine karşı saygınlığı kalmayacaktır. Aynı şekilde görünüş olarak köpeğin kusurları varsa bu da psikolojik olarak insanları etkilemesine engel olacaktır. Mesela kuyruğu ya da kulakları kesik bir Alman Çoban Köpeği beklenen saygıyı ve korkuyu uyandıramayacaktır. Aynı şekilde kırma bir sokak köpeği eğitilse dahi hiçbir zaman K9 olarak görülmeyecektir. Ya da tüyleri taranmamış, yıkanmamış, pis kokan bir köpek istenmeyecektir. Bu nedenle dış görünüme önem verilmeli, görev için orijinal ırklar kullanılmalı, bu köpeklerin dış görünümlerinde herhangi bir kalıcı kusurları olmamalıdır.
4.Vücut Sağlığı:
Asayiş köpeklerinin bu zorlu görevi yapmalarına engel teşkil edecek herhangi bir sağlık problemleri olmamalıdır. Yani ayağı kırık ya da kesik, dişlerinin çoğu eksik, sağır ya da kör olan, ağır kalça displazisi bulunan, sara, solunum yetmezliği, kalp rahatsızlığı ve benzeri hastalıkları bulunan köpeklerin asayiş görevinde kullanılması imkansızdır. Bu köpekler tedavi edilebilirse veteriner onayı ile görev yapabilirler.
5.Psikolojik Durumu :
Köpeklerin doğumdan itibaren 3 haftalıktan 3 aylık oluncaya kadar geçen süre aktif sosyalleşme sürecidir. Bu süre içerisinde insanlara, arabalara, kedilere ve diğer hayvanlara, diğer köpeklere ve günlük hayatta ve görevlerde karşılaşabileceği her türlü ortama karşı sosyalleştirilmemiş bir hayvanın daha sonra bunları kazanması çok zordur. Bir köpeğin karakteri 18 aylık olduğunda tam olarak oturmuş olur. İşte bu kritik dönemlerde yanlış ve kötü tecrübeler yaşamış köpekler, daha sonra çeşitli zamanlarda ve beklenmeyen hallerde, beklenmedik tarzda hareketler yaparak sahibine ya da başkalarına zarar verebilirler. Mesela çocuklardan, sakallı bir insandan zamanında kötülük gören köpek bunu unutmayacak ve genelleme yaparak bütün çocuklara ve sakallı insanlara düşman olabilecektir. Ya da hayatında hiç şemsiyeli ya da şapkalı insan görmemiş bir köpek onlara karşı saldırgan bir tutum izleyebilecektir. Bu nedenle asayiş hizmetinde kullanılacak köpekler mümkün olduğunca küçük yaşlardan itibaren gözetim altına alınmalı ve karşılaşabileceği her ortama karşı eğitilmelidir. Köpeği göreve götüren kişi onun huyunu ya da zaaflarını çok iyi bilmelidir.
6.Yaşı:
Asayiş ve koruma görevinde kullanılacak köpekler normalde en erken 1 yaşında göreve başlar ve 9 ya da en fazla 10 yaşına kadar bu görevi sürdürebilirler. Bu yaştan sonra o görevde tutulmaları doğru değildir. Normalde köpekler 15-16 yıl yaşayabilirler fakat koruma görevi yapan köpekler daha çok yıprandıkları için yaşıtlarına oranla daha erken ölürler. Bu nedenle kalan ömrünü de rahat edebileceği bir çiftlikte sürdürmesi uygun olacaktır.
Arama köpeği olarak kullanılacak köpekler için ise şu özellikler bulunmalıdır:
1.Vücut ölçüleri : Arama köpekleri de normal vücut ölçülerine sahip köpeklerden seçilir. Bunun nedeni ufak ırkların arama yaparken çıkması gereken yerlere çıkamaması, iri ırkların ise çıktıkları yerlerde zarar verebilecek olmasındandır. Arama köpekleri için en uygun ırklar şunlardır:
Özellikleri dolayısıyla arama işi için hiç uygun olmayan ırklar da vardır. Mesela Boxer, Bulldog gibi ırklar kısa çeneleri ve solunum güçlükleri gibi nedenlerle sağlıklı bir arama yapamazlar. Ayrıca Rotwieller, Kangal, Sibirya kurdu, Tazı cinsi köpekler, Terrier kategorisindeki köpekler arama köpeği olmak için uygun değildirler.
2.Oyunculuk: Bütün arama köpekleri bir top ya da başka bir oyuncak ile oynamak konusunda son derece hırslı köpeklerden seçilir. Bu köpekler nadir bulunur. Her köpek bu görev için uygun değildir. Hatta yukarıda saydığımız ırk köpeklerin bile ancak % 10’ u bu iş için ideal sayılır. Bazen ırk özellikleri taşımayan ya da kırma köpekler de bu iş için elverişli olabilir. Bu nedenle önyargılı olmadan köpek seçilmesi gerekmektedir.
3.Vücut Sağlığı : Arama köpekleri nadir bulundukları ve yetiştirilmesi çok zor oldukları için fiziki görüntü açısından çok önemsenmezler. Yani kırma, kesik kulaklı bir köpek arama köpeği olabilir. Fakat sağlık şartları açısından biraz daha dikkatli olmak gerekir. Özellikle kalça displazisi olan köpekler arama işi için kullanılmamalıdır. Çünkü bu hastalığa sahip köpeklerin az hareket etmeleri ve şişman olmamaları gerekmektedir. Arama köpekleri ise oyuncu oldukları için çok hareketlidirler ve bu da eğer kalça displazisi varsa sakatlıklara yol açabilir. Ayrıca nefes darlığı, sara, böbrek hastalıkları vs. olmamalı. Ve belli zamanlarda veteriner hekim kontrolünden geçmelidirler.
4.Psikolojik Durumu : Arama görevinde kullanılacak köpekler aşırı korkak ya da saldırgan olmamalıdır. Görev sırasında ilgisi çabuk dağılmamalı ve başka yerlere odaklanmamalıdır. Mesela bir narkotik araması yapan köpek, aranılan yerden gelen bir yemek kokusuna odaklanırsa görevde başarısız olur ve diskalifiye etmek gerekir.
5.Yaşı: Arama köpekleri en erken bir yaşından itibaren görev yaparlar ve 7 ya da en geç 8 yaşında emekliye ayrılırlar.
K9 köpeklerinin barınakları, Ev Ve Süs Hayvanları Satış, Barınma Ve Eğitim Yerlerinin Kuruluş, Açılış, Ruhsat, Çalışma Ve Denetlenme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmelikte açıkça belirtilmiştir
Buna göre:
Ruhsat verilmesi için iş yerlerinde aşağıdaki asgari teknik ve hijyenik şartların bulunması zorunludur.
1) Barınakların zemini kolay yıkanabilen ve dezenfekte edilebilen fayans, mermer veya benzeri malzeme ile kaplı olmalı, duvarları su geçirmez kolay temizlenip dezenfekte edilebilir açık renkli malzeme ile kaplı olmalıdır.
2) Barınakların zemini eğimli olmalıdır. Zeminde kanalizasyon veya fosseptiğe bağlı ızgaralı veya sifonlu yer süzgeci bulunmalıdır.
3) Barınaklarda şehir şebekesine bağlı su tesisatı veya bu amaca yönelik yeterli kapasitede su deposu bulunmalıdır.
4) Zeminin ve duvarların temizlik ve dezenfeksiyonu için basınçlı su, musluk ve hortum düzeni bulunmalıdır.
5) Aydınlatma yeterli olmalı, hayvanları rahatsız edecek kuvvetli, doğrudan hayvanları aydınlatacak ışık kullanılmamalıdır.
6) Barınakların dışarıya açılan pencere kanatları her türlü haşerenin girmesini engelleyecek tarzda kapatılmalıdır.
7) Barınakların havasını, iklim, hayvan sayısı, hayvan türü gibi koşullara bağlı olarak temizleyebilen havalandırma tesisatı bulunmalıdır.
8) Kulübeler ve ekipmanlar ile malzemeler, dezenfektanlara dayanıklı, paslanmaz ve kolay temizlenebilir malzemeden yapılmış olmalıdır.
9) Barınaklar, her türlü mikroorganizmalara ve çeşitli parazitlere karşı yedi günde bir dezenfekte edilmeli ve dezenfeksiyon belgesi işyeri sorumlu veteriner hekimi tarafından imzalanarak işyerine asılmalıdır.
10) Her kulübede yemlik ve suluk bulunmalıdır. Kulübe, suluk, yemlik gibi malzemeler, her hayvan değişiminden önce mutlaka dezenfekte edilmelidir.
11) Her köpek kulübelerde tek olarak bulundurulmalıdır.
12) Hayvanların bakım, beslenme ve diğer hizmetlerinin kolaylıkla yapılabilmesi için yeterli genişlikte koridor bulunmalıdır.
13) Barınaklarda, hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların ayrılacağı sağlıklı hayvanlardan uzak bağımsız bölümler halinde, her hayvan için ayrı karantina yerleri ve kulübeleri bulundurulmalıdır.
14) Barınaklarda çevreye rahatsızlık verecek hayvan seslerinin veya kötü kokunun yayılmaması için gerekli önlemler alınacaktır.
15) Bu Yönetmeliğe tabi iş yerlerinde, 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa tabi ihbarı mecburi bir hastalık çıktığında, sorumlu veteriner hekim durumu, resmi makamlara haber vermek ve yetkililerce alınacak yasal tedbirleri uygulamakla yükümlüdür.
Bunların dışında K9 barınakları başka bir yapıdan bozma olarak değil, bizzat köpeklerin kalacağı yerler olarak inşa edilmelidir. Buna göre yapılmış barınaklarda temizlik olayı düşünülerek gerekli önlemler alınmalıdır. Mesela barınakların altı tahta ya da halı kaplama olamaz. Çünkü bunlar kiri ve mikropları daha çok barındırır.
Beslenme :
12 ayını tamamlayan köpeklere günde tek öğün ve akşama doğru yemek verilir. K9 köpekleri için en uygun besin profesyonel firmalarca hazırlanmış köpek mamalarıdır. Bu köpeklerin ihtiyaçları açısından daha sağlıklıdır. Mama firmaları, K9 gibi yüksek aktivite gösteren köpekler için ayrıca protein değeri yüksek, daha fazla enerji veren profesyonel mamalar üretmektedirler. Aktif görev yapan K9 köpekleri için bunları kullanmak daha faydalıdır. Fakat eğer pasif veya fazla enerji gerektirmeyen görevlerde yine normal mama kullanılmalıdır. Çünkü fazla protein köpeklerde karaciğer rahatsızlıkları ve buna bağlı olarak oluşacak cilt problemlerini de beraberinde getirebilecektir. Mama kullanan köpekler için ayrıca besin vermek doğru değildir. Köpek maması köpeğin vücudunun tüm ihtiyaçları düşünülerek hazırlanmaktadır.
Köpeklerin tok karna görev yapmaları uygun değildir. Bu nedenle K9, görevin zamanına göre beslenmelidir. Görev anında yemeğin rahatsız etmemesi ve köpeklerde yemek sonrası aşırı egzersizin neden olduğu ve ölüme kadar götürebilen mide dönmesi rahatsızlığının olmaması için köpekler görev saatinden 2 saat öncesine ve aktif görevden en az bir saat sonra beslenmelidir.
Eğitim alanının standartları :
K9 köpek eğitimi için, temel, ileri ve koruma eğitimlerinin ayrıca silah ve grup eğitimlerinin rahat çalışabileceği bir ebatta engebesiz, düz ve mümkünse çim bir zemin gerekmektedir. Eğitim alanı her türlü zararlı ot, çöp köpek dışkısı vb. şeylerden temizlenmiş olmalıdır. Ayrıca yağmurlu ve karlı havalarda çalışmak için yine belli bir genişlikteki kapalı bir alana ihtiyaç vardır. Bu alanlar köpeklerin eğitim esnasında kokularını alıp etkilenmemesi ve hastalıkların bulaşmaması için insanların ve hayvanların girişini engelleyecek şekilde düzenlenmeli ve kapalı tutulmalıdır. Eğitim alanında malzeme koyacak bir sandık, kısa aralar için köpeklerin geçici olarak konulabileceği kafesler ve saldırı eğitiminde kullanılmak üzere yere çok sağlam bir şekilde çakılmış kazıklar bulunmalıdır.
Veteriner :
Ev Ve Süs Hayvanları Satış, Barınma Ve Eğitim Yerlerinin Kuruluş, Açılış, Ruhsat, Çalışma Ve Denetlenme Usul Ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin 10. maddesinde yine açıkça köpek eğitim çiftliklerinde mecburi olarak sorumlu bir veteriner bulundurulması gerektiği bildirilmiştir.
Sorumlu Veteriner Hekim İstihdamı :
Madde 10- Bu Yönetmelik kapsamında kurulan ev ve süs hayvanı satış yerleri, hayvan konukevi, otel ve pansiyon gibi her türlü barınaklar ile hayvan eğitim yerlerinde sorumlu veteriner hekim istihdamı zorunludur.
İşyeri sahibi, sorumlu veteriner hekimin görevlerini yerine getirmede kullanacağı araç, gereç ile görevliler dahil her türlü imkanı sağlamak zorundadır.
Sorumlu veteriner hekim ile işyerinin bulunduğu ilin bağlı olduğu veteriner hekimler odasından alınacak çalışma izin belgesi üzerine noterden, en az bir yıllık sözleşme yapılır. Sözleşmenin bir sureti Bakanlık il müdürlüğüne gönderilir.
Sorumlu veteriner hekim işten ayrılmak istediği takdirde, bir ay önceden iş yeri sahibine ve bulunduğu yerdeki mülki amirliğe bildirmek zorundadır. Sorumlu veteriner hekimin işten çıkarılması halinde, iş yeri sahibi bir ay önceden veteriner hekime, bulunduğu yerdeki mülki amirliğe ve bölge veteriner hekimler odasına bildirmek ve yeni bir sorumlu veteriner hekim istihdam edilene kadar bir önceki veteriner hekim ile çalışmak zorundadır.
Bunun dışında K9 köpekleri ile çalışan veteriner hekim bazı konularda daha dikkatli ve hassas davranmak zorundadır. Örneğin solunum yollarında hastalık bulunan ve dolayısı ile sağlıklı koku alamayan bir bomba köpeğinin göreve çıkmasına onay vermek olası bir patlamanın sorumluluğunu da paylaşmak olacaktır; ya da kendine güveni tam olan bir asayiş köpeğinin iğne vb. şeylerle korkutulması hayvanda psikolojik problemlere yol açabilecektir. Aynı şekilde herhangi psikolojik bir nedenden dolayı iştahı kesik ya da halsiz olan köpeğe sürekli ilaç vererek hasta olmayan köpeği hasta edebilir. Bu nedenle burada görev yapan veteriner hekim mutlaka köpek psikolojisinden de anlamalıdır.
Köpeklerin kalacakları alanların standartları :
Köpek kulübelerinin 2 metrekareden ( 1x2 ) oluşması idealdir. Kulübeler köpeğin kaçmasını ve kendisine zarar vermesini engelleyecek şekilde dizayn edilmiş olmalıdır. Kulübenin üç tarafının duvar, koridora bakan tarafın da demir parmaklık olması uygundur. Köpeklerin istirahatlerini daha iyi yapabilmeleri için yem ve temizlik haricinde sürekli olarak rahatsız edilmemeleri gerekmektedir.
Kaynak: http://kucukucu.net/ e teşekkür ederiz.