Üreme sorunları kısırlık veya gebeliğin vaktinden önce sonlanması olarak şekillenir.

*ABORTUS (DÜŞÜK)—Normal gebelik esnasında çeşitli nedenlere bağlı olarak  rahim içinde ölen yavrunun rahim dışına atılması ya da rahim içinde rezorbe (emilim) olmasına denir. Vücut ölen yavruyu yabancı cisim olarak kabul eder ve onu dışarı atar. Doğuma birkaç hafta kala gerçekleşen erken doğumlar abortus olarak kabul edilmez. Bazı düşüklerde anne köpek tüm yavrularını kaybeder, bazı düşüklerde ise içerideki diğer yavrular gelişimlerine devam eder ve normal sürenin sonunda sağlıklı doğarlar.

Düşük yapan bir köpekte iştahsızlık, kusma, ateş, durgunluk, abdominal kasılmalar, vajinal akıntılar görülebilir.

Abortus 3 şekilde olabilir.

 

a)Ölü yavrunun rahim dışına atılması—Hayvan sahibi ölü yavruyu görür. Anne adayı köpeğin vakit kaybetmeden veterinere götürülmesi gerekir. Ultrasonla içerideki yavruların kontrol edilmesi gerekir. Rahim içinde atılamayan başka ölü yavrular rahim enfeksiyonlarına ve zehirlenmeye sebep olur.

 

b)Yavrunun rahim içinde rezorbe olması (Emilmesi)—Özellikle gebeliğin erken safhalarında gerçekleşen abortuslarda yavru dışarıya atılmadan rahim içinde emilebilir. Bu tip durumlarda köpek sahibi düşüğü fark edemez; genellikle dişinin çiftleşme sonucu gebe kalmadığı düşünülür.

 

c) Mola—Embriyo anne karnında ölür fakat yavru zarlarının gelişmeye devam etmesi sonucu içi sıvı dolu kitlelere dönüşür. Bu kitlelere mola denir. Tespiti çok zordur. Bazı gebeliklerde rahmin içinde hem molalara hem de sağlıklı embriyolara rastlanabilir.

Ölü Yavrunun tam olarak rezorbe edilemediği durumlar:

     * Maserasyon—Ölü yavrunun yumuşak dokuları sulu-kahverengi kitle halini alır, iskelet kemikleri yumuşar ve birbirinden ayrılır. Bu tip abortuslar rahim iltihabına sebep olurlar. Köpeğinizin vajinasında akıntı görürseniz maserasyondan şüphelenebilirsiniz.

     * Mumifikasyon— Ölü yavrunun zarları ve yumuşak doku sıvıları tamamen emilir; sert deri ile kaplanmış iskeleti kalır. Bazı mumifikasyona uğramış embriyoların ameliyatla alınması gerekebilir.

Abortusa sebep olan etkenleri 2 gruba ayırabiliriz:

1) Enfeksiyonlara Bağlı Abortus Sebepleri:

*Bakteriler ve virüsler--E-coli, salmonella, mycoplasma, streptococcus, campylobacter, leptosipira, toxoplasma gondii, brucella, distemper, parainfluenza, herpes virus gibi bakterial ve viral enfeksiyonlar düşüğe sebep olur. Brucella ve herpes virus en sık görülen etkenlerdir. Düşük yapan köpeğe serolojik testler uygulanıp özellikle brucella araştırılmalıdır. Brucelladan enfekte olan dişiler gebeliğin 45-55 günlerinde düşük yaparlar. Brucella tespit edilen dişilerin bir daha çiftleştirilmemesi gerekir.

 

*sistematik hastalıklar—ateş, anemi, dehidrasyon

 

*rahim enfeksiyonları— En sık görülen rahim enfeksiyonu kronik endometritis’dir. Bu tip vakalarda rahim biyopsisi yapılıp enfeksiyon olup olmadığı anlaşılabilir.

 

 2)Enfeksiyona Bağlı Olmayan Abortus Sebepleri :

 

* Travmalar-- ciddi tavmalar, sert darbeler, düşme, yaralanmalardan kaynaklanan düşükler.

 

*Hormonal Bozukluklar—özellikle progesterone hormonunun yetersiz salgılanması durumunda plasenta rahim duvarına yapışamaz ve düşük gerçekleşir. Kandaki progesterone seviyesi laboratuar testleri ile ölçülebilir.

 

*Diabetes Mellitus

 

*Beslenme ve vitamin yetersizliği

 

*Genital organ anormallikleri—Bunlar edinsel veya doğumsal anormallikler olabilir. Rahim yırtıkları, kistler, vajina tabanında hiperplaziler vb.

 

*Uterus dışı gebelik (Dış gebelik)— Döllenen yumurta döl kanalına girmez, karın boşluğuna düşer; bazen de döl kanalından girer, rahime ulaşır, fakat rahimdeki bir yırtıktan karın boşluğuna düşer. Bu tip gebeliklerin sürmesi mümkün değildir.

Uterus dış gebelik 3 formda gerçekleşebilir:

**Ovarium gebeliği-nadir görülür

**Oviduct gebeliği-nadir görülür

**Abdominal gebelik- en sık görülen dış gebelik formudur.

*KISIRLIK (İNFERTİLİTE)—Kısırlığın birçok nedeni olabilir. Bu nedensel edinsel veya doğumsaldır. Yapısal bozukluklar fonksiyon bozukluğuna sebep olur ve dişi köpek gebe kalamaz.

 

En başta gelen kısırlık sebepleri:

A) Genital Organlarda Yapısal Bozukluklar:

*Doğmasal olarak kalıcı hymen veya tek korn olması—Bu vakalarda tedavi ile gebelik şansı çok düşüktür.

*Vulvanın stenozu, pervulvar dermatitis—Uygun tedaviden sonra gebelik şansı yüksektir.

*Vulva, vestibulum ve vajinada daralma ve yapışmalar (vulvitis, vajinitis, metritis, pyometra, uterus mokozasında yangı vb.)

*Rahim tümörleri, vajinal tümörler

*Uterus-ovaryum arası geçişte tıkanma

*Uterus ve vajina prolapsusu

*Vajinadaki Veneral Tümörler—Dişi köpeğe çiftleşme esnasında diğer köpekten bulaşır. Zamanla Vajinanın içerisinde büyür ve her tarafa yayılırlar. Ameliyat, kemoterapik tedavi uygulanır.

*Ovarium (yumurtalık) Kistleri—En yaygın kısırlık sebeplerinin başında gelir. Ovaryum kistleri genellikle yumurtlamaya mani olur.

*Yumurtalıkların Gelişim Bozukluğu—Bir yumurtalığın veya 2’sinin birden olmaması.

*Dış Gebelik

B) İşlevsel Bozukluklar :

İşlevsel bozukluklardan kaynaklanan kısırlıkların bazıları tedavi edilebilir. En sık rastlanan işlevsel bozukluklar:

*Yumurtalıkların Gelişmemesi—Bazı vakalarda hormon tedavileri ile yumurtlama sağlanabilir. Bazen östrus gerçekleşir, köpek çiftleşir fakat yumurtlama olmadığı için gebelik oluşmaz.

*Östrusun düzensiz, kısa olması veya hiç östrus yaşanmaması—Düzensiz ve kısa süren östruslar hormon tedavileri ile düzeltilebilir. Hiç östrusun yaşanmadığı vakalarda çiftleşme ve gebelik gerçekleşemez.

*Hipotiriodizm

*Çift cinsiyet (hermaphriodismus)—Çok nadir görülür. Birkaç farklı formda şekillenebilir. Ameliyat ve hormonal tedaviler uygulanır. Yavru almak hemen hemen imkansızdır.

*Vulva, vajina, uterus da doğumsal veya edinsel anormalitelerden kaynaklanan işlevsel bozukluklar çiftleşmeye mani durum teşkil ediyorsa kısırlığa sebep olabilirler.(vulvitis, vajinitis, metritis, uterus mukozasında yangı, pyometra vb.)

*Dış gebelikler

*Hayali gebelikler—(ayrı bir konu başlığı olarak sitemizde işlenmiştir)

*Beslenmeye bağlı kısırlık—Çok zayıf, iyi beslenemeyen ( vitamin eksikliği, protein eksikliği) hayvanların kas-iskelet yapısı da gelişemez; bu durumdaki hayvanlar gebe kalamaz veya sağlıklı bir gebelik geçiremez. Aynı şekilde obezite hastası hayvanların da gebelik şansı düşüktür.

*Çevresel Faktörler—Çok soğuk havalar, az gün ışığı yumurtalıkların fonksiyonlarını yavaşlatabilir.

AGALACTİA—Doğum sonrası meme bezlerinde süt üretimini prolactin ve oxytocin hormonla rının salgılanması sağlar. Bazı dişilerde doğumdan sonra süt üretimi gerçekleşmez. Bu duruma ‘’agalactia’’ denir. Doğumdan 24 saat sonra yeterli süt üretimi başlamamışsa bir sorun olduğunu söyleyebiliriz. Agalactia kedi ve köpeklerde çok sık rastlanan bir durum değildir.

 Agalactia sebepleri:

*Sezaryen doğumlar

*Annenin ilk doğumu olması

*Yetersiz beslenme ve yetersiz sıvı alımı

*Çok gürültülü, kalabalık ortamlar

*Stres

*Rahim iltihapları, mastitis, eclampsia, metritis—Agalactia genellikle başka bir hastalığın neticesinde sekunder komplikasyon olarak şekillenir.

*Ortamın aşırı sıcak olması

*Kalıtımsal

*Meme bezlerinin gelişmemiş olması

*Erken doğum

Agalactic dişilere (doğum sonrası) süt üretimi için oxytacin hormonu uygulanabilir. Dişiler bu hormon takviyesine genellikle olumlu cevap verir. Eğer grandula hücreleri süt üretemez durumdaysa hormon tedavisinden sonuç alınamaz.